โดยทั่วไปหญ้าแฝกจะมีอยู่มากกว่า 10 ชนิด แต่ในประเทศไทยนั้นหลักๆ จะมีอยู่เพียง 2 ชนิดด้วยกันคือ หญ้าแฝกหอมและหญ้าแฝกดอน โดยที่หญ้าแฝกหอมจะมีใบกว้างประมาณ 0.5-1.5 เซนติเมตร และมีความยาวประมาณ 40-100 เซนติเมตร ใบมีสีเขียวเข้ม หลังใบโค้ง ปลายแบน เนื้อใบเนียนมีไขเคลือบอยู่เล็กน้อย ท้องใบจะขาวซีดกว่ากลังใบ ส่วนหญ้าแฝกดอนจะมีใบกว้างประมาณ 0.5-0.8 เซนติเมตร มีความยาวประมาณ 30-80 เซนติเมตร ใบจะมีสีเขียวซีด หลังใบพับเป็นสามเหลี่ยม เนื้อใบหยาบสาก มีไขเคลือบใบน้อยกว่าแฝกหอม ท้องใบกับหลังใบจะมีสีเขียวกลืนกัน โครงสร้างโดยรวมแล้วใบของหญ้าแฝกหอมจะมีเนื้อใบหนากว่า

ต้นหญ้าแฝด – จะมีอายุหลายปี จะขึ้นเป็นกอแน่นค่อนข้างใหญ่ ใยบาวตั้งขึ้นและสูงได้ถึงประมาณ 1-2 เมตร โคนกอจะเบียดกันแน่น ลำต้นแท้จะมีขนาดเล็กซ่อนอยู่ในกาบใบบริเวณคอดิน มีรากเหง้าเป็นฝอยอยู่ใต้ดิน
รากหญ้าแฝก – มีลักษณะเป็นฝอยที่แตกจากส่วนลำต้นที่อยู่ใต้ดิน กระจายแผ่กว้างออกและยืดติดกับพื้นดินไปตามแนวนอนแต่จะหยั่งรากลงไปไม่ลึกมากนัก รากจะจับกลุ่มสานกันแน่น เมื่อมีอายุประมาณหนึ่งปีครึ่ง รากจะเจริญเติบโตเต็มที่ แกนรากบริเวณโคนต้นจะมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 2-5 มิลลิเมตร
ใบหญ้าแฝก – ออกใบเดี่ยวเรียงสลับ ใบจะแทงออกมาจากเหง้าใต้ดิน ลักษณะใบเรียวยาวหรือแคบยาว ขอบใบขนาน ปลายใบสอบแหลม ขอบใบเรียบ ขนาดใบประมาณ 10 มิลลิเมตร และยาวประมาณ 120 เซนติเมตร หลังใบและท้องใบจะเรียบ เนื้อใบกร้านและมีความสากโดยเฉพาะใบแก่
ดอกหญ้าแฝก – ออกดอกเป็นช่อลักษณะเป็นรวงบริเวณที่ปลายยอด ก้านดอกยาวกลมยื่นพ้นออกจากลำต้น ก้านช่อดอกและรวงมีความสูงประมาณ 100-150 เซนติเมตร แผ่กว้างออกเต็มที่ได้ประมาณ 10-15 เซนติเมตร มีดอกย่อยจำนวนมาก
ผลหญ้าแฝก – มีลักษณะเป็นผลแห้ง มีเมล็ดลักษณะเป็นรูปกระสวย หัวท้ายมน ปิวเรียบ เปลือกบาง ขนาดเมล็ดกว้างประมาณ 1-1.5 มิลลิเมตร โดยที่ดอกหญ้าแฝกจะสามารถติดเมล็ดได้อยู่ที่ 50/100 เท่านั้น
สรรพคุณสมบัติทางสมุนไพรของหญ้าแฝก
โดยทั่วไปหญ้าแฝกจะถูกนำมาสกัดเป็นน้ำมันหอมละเหยโดยเฉพาะราก ซึ่งน้ำมันของรากของหญ้าแฝกยังมีสรรพคุณบรรเทาอาการของโรคประสาท ช่วยบำรุงโลหิต ลดไข้ บรรเทาอาการปวดท้อง อาการท้องร่วง ช่วยขับลมในลำไส้ แก้ท้องอืด จุกเสียด ช่วยขับปัสสาวะ
สมุนไพรหญ้าแฝกบดผง
รากของหญ้าแฝกคือส่วนที่นิยมนำมาใช้ประโยชน์ในทางสมุนไพร ซึ่งนอกจากจะสามารถสกัดเป็นน้ำมันหอมระเหยแล้ว ยังสามารถนำมาบดเป็นผงเพื่อใช้ชงดื่มได้ด้วย มีสรรพคุณช่วยขับลมในกระเพาะอาหาร แก้ร้อนใน ช่วยลดอาการไข้ แก้ท้องร่วง และใช้เป็นยาขับปัสสาวะสำหรับผู้ที่เพิ่งจะหายอาการไข้ นอกจากนี้ยังมีสรรพคุณในการบำรุงการไหลเวียนของเลือด
ข้อควรระวัง
รากของหญ้าแฝกที่นำมาบดเป็นผงนั้น ในตัวรากจะมีความชื้นและเนื้อรากจะมีความสดอยู่มาก การที่จะนำมาบดเป็นผงจะต้องนำไปผ่านกระบวงการอบร้อนไล่ความชื้นเสียก่อน และกลิ่นที่ได้มาจากรากหญ้าแฝกบดผงนั้นจะมีความหอมมากซึ่งอาจจะไปกระทบกับผู้ที่มีอาการผิดปกติในโพรงจมูกหรือผู้ที่มีอาการแพ้ได้