ต้นสะบ้าลิง จัดเป็นพรรณไม้เลื้อยเนื้อแข็งขนาดใหญ่ มีความยาวได้ประมาณ 30-40 เมตร ตามกิ่งและลำต้นมีขนขึ้นหนาแน่น ขนกระจายหรือเกลี้ยง โดยมักขึ้นทั่วไปในป่าเบญจพรรณ ป่าดิบแล้ง ป่าดิบชื้น ป่าดิบเขา หรือริมแม่น้ำ ใบสะบ้าลิง ใบเป็นใบประกอบ มีใบย่อย 3 ใบ เรียงสลับ ลักษณะของใบย่อยส่วนปลายมีลักษณะเป็นรูปรีหรือรูปไข่ มีขนาดยาวประมาณ 7-19 เซนติเมตร ใบข้างมีลักษณะเป็นรูปรี เบี้ยว ปลายใบแหลม โคนใบกลมหรือมน เส้นแขนงใบมีข้างละ 3-7 เส้น ไม่มีก้านใบ ดอกสะบ้าลิง ดอกเป็นสีม่วงดำ มีกลิ่นเหม็นเอียน ออกดอกเป็นช่อกระจุกสั้น ๆ หนาแน่นตามลำต้น มีความยาวประมาณ 5-23 เซนติเมตร ช่อดอกจะห้อยย้อยลง ดอกย่อยนั้นมีจำนวนมาก แกนช่อดอกมีขนละเอียดและขนคันแข็งสีน้ำตาลขึ้นหนาแน่น ก้านดอกยาวประมาณ 0.8-1 เซนติเมตร ใบประดับและใบประดับย่อยมีลักษณะเป็นรูปไข่ ยาวประมาณ 2-5 มิลลิเมตร ส่วนกลีบเลี้ยงดอกจะมีขนเหมือนแกนช่อดอก หลอดกลีบเลี้ยงมีขนาดกว้างประมาณ 1.2-2 เซนติเมตร และยาวประมาณ 0.8-1.2 เซนติเมตร ปลายแยกเป็นแฉกกว้าง ตื้นๆ 4 กลีบ แบ่งออกเป็น 2 ส่วน มีขนาดไม่เท่ากัน ลักษณะเป็นรูปสามเหลี่ยม กลีบล่างสุดมีความยาวได้ประมาณ 5-8 มิลลิเมตร ส่วนกลีบอื่น ๆ จะยาวได้ประมาณกึ่งหนึ่ง กลีบดอกกลีบกลางจะเป็นสีเขียวหรือชมพูอ่อน ยาวได้ประมาณ 3-4.5 เซนติเมตร ส่วนกลีบปีกจะเป็นสีม่วงเข้ม ยาวประมาณ 5-6.5 เซนติเมตร กลีบคู่ล่างเป็นสีม่วงอ่อนมีสีเหลืองแซม ยาวประมาณ 4-6 เซนติเมตร มีขนาดกว้างกว่ากลีบปีก และมีขนขึ้นตามขอบ ผลสะบ้าลิง ผลเป็นฝักแข็ง ลักษณะของฝักเป็นรูปขอบขนานยาวแบนคล้ายดาบ สันคอดไปตามกลักเมล็ด ฝักมีความยาวประมาณ 20-48 เซนติเมตร ผิวฝักมีขนสั้นนุ่มสีน้ำตาลหนาแน่น ส่วนมากย่น ภายในฝักมีเมล็ดประมาณ 6-15 เมล็ด เมล็ดเป็นสีน้ำตาลดำแบน เมล็ดแข็ง ผิวเมล็ดเป็นมัน มีขนาดกว้างประมาณ 1.8-2.8 เซนติเมตร และยาวประมาณ 2.2-3.2 เซนติเมตร
คุณสมบัติทางสมุนไพรของสะบ้าลิง
สมุนไพรของสะบ้าลิงมีสรรพคุณในการบำรุงฟันและรากฟัน มีรสขมเฝื่อนจึงมักจะต้องนำมาแปรรูปหรือผสมกับวัตถุดิบอื่นด้วยเช่นเกลือ ช่วยบรรเทาอาการปวดฟัน อาการเหงือกบวม และช่วยกลิ่นปากจากการสะสมของแบคทีเรีย
สมุนไพรสะบ้าลิงบดผง
เปลือกและลำต้นของสะบ้าลิงสามารถนำมาบดเป็นผงสมุนไพรได้ โดยผงสมุนไพรสะบ้าลิงสามารถนำมาบรรจุใส่แคปซูลยาหรือนำไปผสมในชาหรือกาแฟชงร้อน นอกจากนี้ยังสามารถใช้ผสมกับน้ำยาบ้วนปากในการลดกลิ่นปากได้ด้วย
ข้อควรระวัง
ยังไม่พบข้อเสียจากการใช้สมุนไพรกระไดลิงที่เด่นชัดแต่อย่างใด
