ต้นสบู่เลือด จัดเป็นไม้ล้มลุกหรือไม้พุ่ม มีหัวขนาดใหญ่อยู่ใต้ดิน ลักษณะกลมแป้น เปลือกของหัวมีสีน้ำตาล ส่วนเนื้อในหัวมีสีขาวนวล มีรสชาติมันและเฝื่อนเล็กน้อย โดยลำต้นจะแทงขึ้นจากหัว โค้งงอลงสู่พื้นดิน เป็นไม้กึ่งเลื้อยทอดยาวได้ประมาณ 3-5 เมตร
ใบสบู่เลือด มีใบเป็นใบเดี่ยวออกเรียงสลับกัน ใบมีลักษณะเป็นรูปเกือบกลม หรือเป็นรูปกลมคล้ายใบบัว แต่จะมีขนาดเล็กกว่า ใบมีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 3-6 เซนติเมตร บางครั้งมีติ่งหนามที่ปลาย เนื้อใบบางคล้ายกระดาษแต่แข็ง มีเส้นใบออกจากโคนใบเป็นรูปฝ่ามือ เส้นใบเป็นร่างแหค่อนข้างทั้งสองด้าน มีก้านใบติดอยู่ที่กลางแผ่น ก้านใบยาวประมาณ 2-3.5 เซนติเมตร
ดอกสบู่เลือด ออกดอกเป็นช่อแบบกระจุกตามซอกใบหรือง่ามใบ ยาวประมาณ 1 เซนติเมตร ก้านช่อดอกเรียวเล็ก ยาวประมาณ 7-8 มิลลิเมตร ดอกเป็นแบบแยกเพศ ดอกเพศผู้มีก้านดอกยาวประมาณ 1-2 มิลลิเมตร ดอกมีกลีบเลี้ยง 4-5 กลีบ เป็นรูปขอบขนานหรือรูปไข่กลับ มีสีเหลือง เนื้อกลีบนุ่ม มักมีขนาดไม่เท่ากัน กลีบเลี้ยงยาวประมาณ 1-2 มิลลิเมตร ไม่มีกลีบดอก เกสรเพศผู้เชื่อมติดกัน ไม่มีก้านหรือติดบนก้าน ยาวประมาณ 0.5 มิลลิเมตร
ผลสบู่เลือด ผลเป็นแบบมีเมล็ดเดียวแข็ง มีลักษณะเป็นรูปทรงกลมหรือค่อนข้างเป็นรูปไข่กลับ มีเส้นผ่านศูนย์กลางยาวประมาณ 7-8 มิลลิเมตร ผนังของผลชั้นในจะมีรูเล็ก ๆ ตรงกลาง ด้านบนมีตุ่มเรียงกันเป็น 4 แถว โค้ง และมีทั้งหมดประมาณ 16-19 ตุ่ม
คุณสมบัติทางสมุนไพรของสบู่เลือด
สบู่เลือดเป็นสมุนไพรพื้นบ้านได้ โดยนิยมจะใช้หัวนำมาปั้นเป็นยาลูกกลอน หรือบดเป็นผงใส่แคปซูลยา ที่มีสรรพคุณช่วยบำรุงกำลัง ช่วยให้เจริญอาหาร บำรุงเลือด ช่วยขับพยาธิในลำไส้ แก้อาการตกเลือดในสตรี มักจะใช้ร่วมกับยาสมุนไพรชนิดอื่นเพื่อเสริมคุณสมบัติกันได้
สมุนไพรสบู่เลือดบดผง
หัวของสบู่เลือดที่ฝังอยู่ใต้ดินคือส่วนที่เก็บสารอาหารและสรรพคุณทางสมุนไพรไว้สูงมาก อีกทั้งยังมีขนาดที่ใหญ่ทำให้ต้องมีการย่อยขนาดให้เล็กพอจะนำเข้าเครื่องบดสมุนไพรได้ง่าย ก่อนนำมาบดควรผ่านกระบวนการอบร้อนไล่ความชื้นเสียก่อนจึงจะบดเป็นผงได้ดีที่สุด
ข้อควรระวัง
สรรพคุณของสบู่เลือดที่สามารถบำรุงเลือดได้นั้น อาจส่งผลต่อผู้ที่ป่วยเป็นโลกความดันโลหิตสูงได้ ควรหลีกเลี่ยงหรือปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ
